Search for content and authors |
Zmiany mikrostruktury nanokryształów chromu pod wpływem wygrzewania – badania metodą dyfrakcji promieniowania synchrotronowego |
Dariusz Wardecki 1, Radosław Przeniosło 1, Andy Fitch 2, Mirko Bukowski 3, Rolf Hempelmann 3 |
1. Instytut Fizyki Doświadczalnej, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski, Hoża 69, Warszawa 00-681, Poland |
Abstract |
Chrom posiada interesującą strukturę magnetyczną, która wielokrotnie była badana i opisana w literaturze [1]. W monokryształach chromu (a także w próbkach polikrystalicznych), poniżej temperatury Neel'a TN= 310 K, występuje tzw. fala gęstości spinowej z długością modulacji ok. 6.5 nm. Interesującym wydaje się poznanie wpływu rozmiaru małych ziaren chromu (rzędu 25 nm) w tzw. nanokryształach (n-Cr) na wyżej wymienione uporządkowanie magnetyczne. Niniejsza praca skupia się na analizie mikrostruktury tj. rozmiaru ziaren oraz mikronaprężeń wewnętrzych podczas wygrzewania. Dane uzyskano za pomocą dyfrakcji promieniowania synchrotronowego w n-Cr otrzymanym metodą elektrodepozycji. W wyniku procesu elektrodepozycji, przy różnych proporcjach substratów CrO3 oraz H2SO4, wyprodukowano cztery próbki nanokrystalicznego chromu (n-Cr) [2]. Następnie próbki te scharakteryzowano za pomocą pomiarów TEM, SEM oraz EDX. Rysunek 1 przedstawia fotografie próbki n-Cr ze skaningowej mikroskopii elektronowej. Dla różnych powiększeń tej samej próbki widać skupiska krystalitów, które przejawiają cechy samopodobieństwa. Próbki n-Cr przebadane zostały za pomocą dyfrakcji promieniowania synchrotronowego (SR) w European Synchrotron Radiation Facility w Grenoble (linia ID-31). Rysunek 2 przedstawia wynik pomiarów dyfrakcyjnych (długość fali λ=0.4 Å) dla n-Cr w temperaturze pokojowej (punkty) oraz obliczony dyfraktogram (linia ciągła) w oparciu o model struktury chromu bcc [1]. Na powiększeniu po prawej przedstawiony został zakres dużych kątów 2Θ, po lewej natomiast maksimum dyfrakcyjne (110) od n-Cr w zestawieniu z maksimum zmierzonym na tym samym dyfraktometrze dla próbki odniesienia LaB6. Widać, że maksimum Braggowskie od LaB6 jest ok. 25 razy węższe od maksimum pochodzącego od n-Cr.
Rysunek 1. Fotografie SEM wykonane dla próbki n-Cr z następującymi powiększeniami: 60X (a), 2120X (b) oraz 8010X (c). Wg ref. [2]. Rysunek 2. Dyfraktogram proszkowy uzyskany dla próbki n-Cr wraz z dopasowanym modelem struktury. Wg ref. [2]. Rysunek 3. Średni rozmiar ziaren n-Cr oraz naprężenia wewnętrzne w funkcji czasu wygrzewania dla trzech temperatur. Wg ref. [2]. Za pomocą analizy Warrena-Averbacha [3] oraz metody „double-Voigt” [4] wyznaczono rozmiar ziaren <L>v oraz naprężenia wewnętrzne Δd/d w zależności od czasu wygrzewania dla temperatur 400°C, 600°C oraz 800°C. Zależność tę przedstawia Rysunek 3. Widać na nim, że największe zmiany zachodzą w ciągu pierwszych 15 min. wygrzewania oraz, że końcowy rozmiar ziaren zależy od temperatury wygrzewania. Dalsze szczegóły tych badań są opisane w pracy [2]. Bibligrafia [1] E. Fawcett, Rev. Mod. Phys. 60 (1988) 209. [2] D. Wardecki, R. Przeniosło, A. Fitch, M. Bukowski, R. Hempelmann, J. Nanopart. Res. 13 (2011) 1151. [3] B. Warren, B. Averbach, J. Appl. Phys. 21 (1950) 595. [4] D. Balzar, Defect and Microstructure Analysis from Diffraction, (Oxford Uuniversity Press, New York, 1999). |
Legal notice |
|
Related papers |
Presentation: Invited oral at IX Krajowe Sympozjum Użytkowników Promieniowania Synchrotronowego, by Dariusz WardeckiSee On-line Journal of IX Krajowe Sympozjum Użytkowników Promieniowania Synchrotronowego Submitted: 2011-06-07 15:10 Revised: 2011-09-19 22:18 |