Hipertrójglicerydemia (HT) jest rzadką przyczyną ostrego zapalenia trzustki (OZT.). Może mieć charakter idiopatyczny (HT pierwotna) lub wtórny u osób nadużywających alkoholu, w przebiegu cukrzycy, ciąży oraz stosowania niektórych leków. Wzrost stężenia trójglicerydów w surowicy krwi prawdopodobnie zwiększa uwalnianie wolnych kwasów tłuszczowych odpowiedzialnych za uszkodzenie trzustki.
Celem badania była ocena częstości występowania HT z podziałem według jej przyczyn u chorych z OZT na początku choroby oraz porównanie ciężkości choroby u osób z HT i z prawidłowym stężeniem trójglicerydów w surowicy krwi.
Materiał i metody
Stężenie trójglicerydów w surowicy krwi było badane w pierwszym dniu choroby u grupy chorych hospitalizowanych z rozpoznaniem OZT w Klinice Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii Instytutu Żywności i Żywienia w latach 1999-2002 (214 chorych).
Porównano częstość występowania ciężkiej (martwiczo-krwotocznej) postaci choroby oraz powikłań miejscowych i ogólnoustrojowych w grupie chorych z HT w porównaniu do pozostałych chorych.
Wyniki
W 3 przypadkach (1,4%) uznano, że HT była przyczyną OZT. U tych chorych stężenie trójglicerydów przekraczało 1000 mg/dl (11,3 mmol/L).
U 69 chorych (32,2%) stwierdzono podwyższone stężenie trójglicerydów powyżej 180 mg/dl (2,03 mmol/dl). W 47 spośród tych chorych rozpoznano etanolowe OZT, u 15 pierwotną hipertrójglicerydemię, 6 chorych miało cukrzycę, 1 kobieta była w ciąży a w dwóch przypadkach hipertrójglicerydemię uznano za polekową.
W grupie chorych z HT martwiczo-krwotoczne OZT rozpoznano u 32 osób (46,3%) w porównaniu do 23,4% wśród pozostałych chorych (p<0,05). Ogólnoustrojowe powikłania OZT były stwierdzone u 8 chorych z HT (11,5%) w porównaniu do 7,0% w grupie pozostałych chorych (NS), zaś powikłania miejscowe (pseudotorbiele lub ropnie) rozpoznano u 32 chorych z HT (46,4%) w porównaniu do 23,0% wśród pozostałych chorych (p<0,05).
Wnioski
1. Hipertrójglicerydemia występuje często u chorych z ostrym zapaleniem trzustki w pierwszej dobie choroby, chociaż jedynie w nielicznych przypadkach jest uznawana za jej przyczynę.
2. U chorych z hipertrójglicerydemią stwierdzono częstsze występowanie martwiczo-krwotocznej postaci OZT oraz miejscowych powikłań choroby w porównaniu do pozostałych chorych z OZT.
3. Hipertrójglicerydemia może być istotnym czynnikiem współdziałającym w patogenezie i przebiegu OZT u części chorych, zwłaszcza u osób z etanolowym ostrym zapaleniem trzustki. |