WPROWADZENIE: Uszkodzenie watroby wywołane acetaminofenem (paracetamol) jest szeroko stosowanym modelem doświadczalnym ostrego uszkodzenia wątroby. Hepatotoksyczność tej substancji jest związana z uszkodzeniem białek, procesów enzymatycznych, peroksydacją lipidów i zaburzeniem procesów regeneracji DNA hepatocytu, czego następstawem jest: martwica, zjawisko apoptozy i uwolnienie licznych mediatorów prozapalnych i aktywnych form tlenu. Wśród reaktywnych form tlenu anion ponadtlenkowy i peryoksynitrat wydają się odgrywać istotną rolę w uszkodzeniu tkanki watrobowej. Bezpośrednie hepatotoksyczne działanie acetaminofenu zostało szczególowo opisane, natomiast mechanizmy protekcyjne tkanki watrobowej nie zostały wyjaśnione w wystarczajacym stopniu. W naszych poprzednich badanich wykazaliśmy że włókna czuciowe typu C (włókna czuciowe wrażliwe na wanilloidy) biorą udział w kontroli watrobowego przepływu krwi i mechanizmach protekcyjnych watroby.
Bazujac na wynikach tych badań postanowiliśmy wykazać że włókna czuciowe typu C i uwolnione z nich neuropeptydy (CGRP i neurokininy) uczestniczą w krążeniowych mechanizmach protekcyjnych wątroby w ostrym uszkodzeniu tego narządu, wywołanym przez acetaminofen.
METODY: Badania przeprowadzono na Szczurach rasy Wistar (200-220g) po podaniu acetaminofenu (500 mg/kg i.p.). Po 24 godzinach badano mikrokrążeniowy wątrobowy przepływ krwi (HBF) techniką laser-Doppler, przepływ krwi w tętnicy wątrobowej (HABF) i przepływ wrotny (PBF) przy użyciu przepływomierza ultrasonicznego oraz pobierano próbki krwi na oznaczenie poziomu ALT, AST, CHE i FA.
Grupy eksperymentalne: Kontrolna (sham operated), acetaminofen 500 mg/kg, denerwacja sensoryczna wywołana kapsaicyną, denerwacja sensoryczna + acetaminofen 500 mg/kg, acetaminofen 500 mg/kg + bloker receptorów CGRP (CGRP 8-37), acetaminofen 500 mg/kg + blokery receptorów neurokininowych NK-1 i NK-2.
WYNIKI: Podanie samego acetaminofenu powodowało 15-krotny wzrost ALT i około 5-krotny wzrost AST. Denerwacja sensoryczna wywołana podaniem kapsaicyny i podanie blokera receptorów CGRP znacząco nasilały uszkodzenie wątroby wywołane acetaminofenem wywołując znamienny statystycznie wzrost poziomu transaminaz oraz redukcję HBF o odpowiednio 34% ( p<0,05) i 26% (p<0,05). Towarzyszyła temu znamienna statystycznie redukcja (p< 0,05) HABF w obu grupach o odpowiednio 27% i 23%. Podanie jednak blokerów neurokininowych NK-1 jak i NK-2 nie wpływało istotnie zarówno na parametry krążeniowe jak i biochemiczne markery uszkodzenia wątroby wywołanego przez acetaminofen.
WNIOSKI: Dootrzewowe podanie hepatotoksycznej dawki acetaminofenu powoduje aktywację włókien czuciowych typu C, które uczestniczą w krążeniowych mechanizmach protekcyjnych wątroby. Głównym protekcyjnym mediatorem działania włokien czuciowych typu C wydaje się CGRP a działanie tego neuropeptydu wynika z poprawy mikrokrążeniowego przepływu krwi w wątrobie poprzez działanie naczyniorozszerzajace na rozgałęzienia tętnicy wątrobowej.
|