Według ostatnich danych (1) w Polsce stwierdza się rocznie ok.1300 nowych zachorowań na raka przełyku (ok.1200 przypadków raka płaskonabłonkowego i ok.135 przypadków gruczolakoraka przełyku). U mężczyzn jest on na 13 miejscu w kolejności zarejestrowanej zachorowalności (978 przypadki), u kobiet na miejscu 34 (244 przypadki). Do leczenia radykalnego kwalifikuje się ok. 540 chorych przy czym do pierwotnego leczenia chirurgicznego tylko ok. 60 chorych rocznie (2). Pozostała większość ma jedynie szansę na leczenie paliatywne.
Za standardową metodę leczenia raka przełyku uważa się leczenie chirurgiczne, zaś w przypadkach zaawansowanych płaskonabłonkowego raka (T3/4,N0-1,M0) ostatnio również chemio-radioterapię z brachyterapią wysoką mocą dawki (HDR) (2,3). Porównując wyniki leczenia z lat 1970-1980 (4) oraz 1980-1990 (5), stwierdzono poprawę wskaźników śmiertelności operacyjnej (16 proc versus 8 proc, odpowiednio), jak i przeżyć 5-letnich (3 proc. versus 20 proc., odpowiednio). Niestety, odsetek przeżyć 5-letnich w dalszych latach nie poprawił się i chorzy umierają z powodu:
1. Rozsiewu drogą krwionośną: ok. 50 proc przyczyn niepowodzeń leczenia,
2. Wznów w węzłach chłonnych: ok.40 proc niepowodzeń,
3. Wznów miejscowych: ok. 10 proc niepowodzeń, odpowiednio (6).
Ciekawych spostrzeżeń dostarczają obserwacje naturalnego przebiegu choroby u pacjentów z wczesnym rakiem przełyku. Yanjin i wsp. (7) stwierdzili, że bez leczenia raka wczesnego przełyku 5 lat przeżyło 78,3 proc chorych, u pozostałych rozwinął się rak zaawansowany. Inne spostrzeżenia dotyczące wczesnego raka przełyku poczynił Shaol w Chinach (8): u chorych leczonych chirurgicznie przeżycie 5- i 10-letnie wyniosło, odpowiednio, 92,6 proc i 17,6 proc. Wśród niepowodzeń leczenia u 43 proc chorych po 10 latach dominowały: wznowa miejscowa, przerzuty odległe i drugi pierwotny rak przełyku. Jeśli zatem pacjenci z wczesnym wyjściowo rakiem przełyku nadal umierają po 10 latach od leczenia z powodu dalszej ewolucji nowotworu, można by się zastanawiać czy leczenie wpłynęło na naturalny przebieg choroby.
Zatem rak przełyku pozostaje nadal wyzwaniem dla onkologów, a współczesnym trendem, szczególnie dla raków płaskonabłonkowych jest leczenie skojarzone polegające na stosowaniu programów leczenia przedoperacyjnego (neoadiuwantowa radio- i/lub chemioterapia) lub definitywna radio-chemioterapia z brachyterapią HDR (radioterapia śródtkankowa) jako alternatywna dla leczenia chirurgicznego. Uzyskuje się nawet dobre odsetki odpowiedzi na leczenie przedoperacyjne (całkowita regresja nawet do 20 proc.), ale nadal otwarte jest pytanie, czy odpowiedź na leczenie jest równoznaczna z wydłużeniem przeżycia (9).
Wśród problemów związanych z leczeniem chirurgicznym nadal przedmiotem kontrowersji pozostaje zakres usuwania węzłów chłonnych , szczególnie w przypadkach zaawansowanych. Za standard w Europie i USA uważa się limfadenektomię 2-polową (śródpiersie + nadbrzusze). Z punktu widzenia chirurgii onkologicznej optymalnym zakresem limfadenektomii wydaje się 3-polowa limfadenektomia (szyja + śródpiersie + nadbrzusze) choć jest to tylko jeden z elementów sukcesu terapeutycznego.
Piśmiennictwo:
1. Zatoński W, Tyczyński J. Nowotwory Złośliwe w Polsce w 2000 roku. Wyd. Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa 2003 r.
Zatoński W, Tyczyński J,Nowotwory złośliwew Polsce w 1996 roku. Wyd. Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa 1999.
2. Szawłowski AW, Jeziorski K, Guzel Z. Standardy postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach górnego odcinka przewodu pokarmowego. W: Standardy leczenia systemowego nowotworów złośliwych u dorosłych w Polsce. Krakowski M, Siedlecki P (red.) Wyd. Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej, Warszawa 1999; 49-67.
3. Szawłowski AW, Jeziorski KG, Guzel Z, Radziszewski J. Leczenie skojarzone raka przełyku, raka żołądka i raka trzustki. Gastroenterologia Polska 1999; 6 (1): 47-55.
4. Earlam R, Cuncha-Melo JR, Oesophageal squamous cell carcinoma: A critical reviev of surgery. Br J Surg 1980; 67: 381-390.
5. Mueller JM, Erasmi H, Stelzner M, et al.Surgical therapy of oesophageal carcinoma. Br J Surg 1990; 77: 845-57.
6. Wobst A, Audisio RA, Colleoni M, Geraghty JG.Oesophageal cancer treatment: studies, strategies and facts. Annals of Oncology 1998; 9: 951-962.
7. Yanjin M, Guangyi L, Xianzhi G, Wenheng C.
Detection and natural progression of early oesophageal carcinoma : preliminary communication. JR Soc Med 1981; 74: 884-886.
8. Shaol LF, Long-term results of surgical resection of early esophageal and cardiac carcinomas. Chin J Surg 1993; 31: 131-133.
9. Szawłowski A, Jeziorski K, Guzel Z, Radziszewski J. Chemioterapia przedoperacyjna raka płaskonabłonkowego piersiowego odcinka przełyku. W: Wybrane zagadnienia z chirurgii. Mackiewicz Z (red).Wyd. Fundacja Pol Przegl Chir, Warszawa 1999; 300- 304.
|