Z doswiadczalnych pomiarów szerokosci rozkadu wielkosci ziaren proszków otrzymywanych róznymi technikami wynika, ze procesy transportu masy i ciepa w trakcie syntezy proszków nanokrystalicznych maja silny wpyw na rozrzut ich wielkosci.
Sposród proszków otrzymywanych czterema technikami, najmniejsza wzgledna szerokosc GSD zapewnia synteza SiC w warunkach kwazistatycznych (grupa V, staa temperatura), rys. 3.7. Jest to proces prowadzony w amorficznym ciele staym w warunkach izotermicznych, co zapewnia jednolite warunki wzrostu w caej objetosci substratu. Uzyskana wzgledna szerokosc rozkadu (dyspersja okoo dwukrotnie mniejsza od sredniego rozmiaru ziarna) mozna wiec traktowac jako najmniejsza mozliwa do uzyskania. Jest to minimum wynikajace z samej termodynamiki procesu wzrostu (która nie jest tutaj dyskutowana) i wiele wezszych rozkadów w tym mechanizmie wzrostu uzyskac sie nie da.
Najszersze GSD otrzymano dla proszków diamentu syntezowanych z wegla uwalnianego z materiau wybuchowego w czasie jego eksplozji (grupa II). Sa one okoo dwukrotnie szersze niz poprzednie (dyspersja porównywalna lub nieco mniejsza od sredniego rozmiaru ziarna). Mozliwosc powstawania proszków o jeszcze szerszych GSD jest prawdopodobnie fizycznie ograniczona przez szybkosc transportu ciepa i masy w goracym gazie powstaym wskutek wybuchu. Poniewaz warunki w jadrze eksplozji sa juz ekstremalne ( p 12 GPa, T 3000 K) nie nalezy sie spodziewac dyspersji wiele wiekszych niz wartosc sredniego rozmiaru ziarna.
Te dwa wnioski pokazuja, ze zakres dyspersji rozkadu wielkosci
ziaren mozliwych do otrzymania w procesach wzrostu z fazy amorficznej
jest skonczony i jego oszacowanie mozna podac jako:
0.5 < R > ÷1.25 < R > | (3.21) | ||
0.8÷2 |
Jeszcze raz spójrzmy na zaleznosc staej Scherrera K od ``monodyspersyjnosci'' rozkadu wielkosci ziaren (rys. 2.26). Przewidywane dla syntetyzowanych wszystkimi metodami wartosci od 0.8 do 2 odpowiadaja zakresowi silnej zmiennosci K. Oznacza to, ze duzy bad wyznaczanego z równania Scherrera rozmiaru ziarna dotyczy wszystkich realnie spotykanych nanoproszków. Ta sama uwaga odnosi sie do wyników uzyskiwanych metoda Warrena-Averbacha (rys. 3.3): dyspersja rozmiarów ziaren w rzeczywistych proszkach jest zbyt duza, aby wyniki te mogy byc dokadne.
roman pielaszek 2003-01-13