Zapoczątkowany w XX wieku dynamiczny rozwój przemysłu, motoryzacji, ciepłownictwa i rolnictwa spowodował w ekosystemach wodnych, lądowych i bezpośrednim otoczeniu człowieka szereg niekorzystnych i niebezpiecznych zjawisk, w tym wzrost zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi pochodzenia antropogenicznego. Od lat trwają próby wyłonienia spośród dziko żyjących i udomowionych gatunków ssaków takich, które mogłyby być wykorzystywane do pośredniej oceny stopnia zanieczyszczenia środowiska. Powinny one cechować się długowiecznością, stałym i licznym występowaniem na badanym terenie przez cały rok, być łatwo rozpoznawalnymi i dostępnymi do badań. Kryteria te spełniają łowne ssaki drapieżne z rodziny psowatych, zwłaszcza lis (Vulpes vulpes) i jenot (Nyctereutes procyonoides) szeroko rozprzestrzenione w Europie, w tym w Polsce, chociaż jenot jest obcym gatunkiem na tym kontynencie. Zasadniczym celem niniejszej pracy było zbadanie stężeń 7 pierwiastków (w tym dwóch wybitnie toksycznych: ołowiu (Pb) i kadmu (Cd) oraz 5 niezbędnych lub potencjalnie niezbędnych do życia dla ssaków: żelaza (Fe), cynku (Zn), miedzi (Cu), manganu (Mn), niklu (Ni) w wątrobach lisa (n=10) i jenota (n=3) pochodzących z północno-zachodniej Polski. Ponadto założono dokonanie porównań z dostępnymi analogicznymi danymi odnoszącymi się do zwierząt tych gatunków bytujących na wolności w innych częściach kraju i Europy oraz utrzymywanych na fermach zwierząt futerkowych. Wartości stężenia metali określone dla badanych narządów zwierząt fermowych przyjęto jako wartości referencyjne w stosunku do dziko żyjących. U lisa i jenota stężenia metali w wątrobach (w suchej masie) zawierały się w następujących przedziałach Pb: 0,04-0,48; Cd 0,04-1,48; Fe: 220-1140; Zn: 86-240; Cu: 12-73; Mn: 8,7-18,8; Ni: 0,06-0,12 mg/kg. W przypadku toksycznych metali odnotowano wyraźnie mniejsze koncentracje u lisów z północnozachodniej Polski w porównaniu do dziko żyjących osobników z Małopolski oraz utrzymywanych na krajowych fermach. Ze względu na niewielką liczebność próbek wziętych do analiz jedynie ostrożnie można wnioskować, na podstawie przeprowadzonych oznaczeń i porównań, że obszar północno-zachodniej Polski nie jest zanieczyszczony toksycznymi metalami.

• Legal notice:
  

  Copyright (c) Pielaszek Research, all rights reserved.
  The above materials, including auxiliary resources, are subject to Publisher's copyright and the Author(s) intellectual rights. Without limiting Author(s) rights under respective Copyright Transfer Agreement, no part of the above documents may be reproduced without the express written permission of Pielaszek Research, the Publisher. Express permission from the Author(s) is required to use the above materials for academic purposes, such as lectures or scientific presentations.
  In every case, proper references including Author(s) name(s) and URL of this webpage: https://science24.com/paper/23964 must be provided.

1. Fluoride in the brain and pineal gland of two duck species Aythya fuligula and Melanitta fusca wintering in northwestern Poland