Endoskopia kapsułkowa jest nową metodą pozwalającą na nieinwazyjną ocenę jelita cienkiego i umożliwiającą rozpoznawanie chorób tej części przewodu pokarmowego. Składa się z trzech części: jednorazowej, bezprzewodowej kapsułki endoskopowej M2A, odbiornika-rejestratora danych oraz stacji komputerowej.
Kapsułka endoskopowa M2A jest niewielka, jej wymiary to: 11 mm x 27 mm, waga 3,7 g. W jej skład wchodzą: miniaturowa cyfrowa kamera wideo, soczewka, źródło, baterie, nadajnik i antena. Kapsułka jest połykana przez pacjenta i przemieszcza się biernie przez przewód pokarmowy dzięki jego naturalnym ruchom perystaltycznym. W tym czasie kamera znajdująca się wewnątrz kapsułki wykonuje liczne zdjęcia jelita cienkiego (2 zdjęcia na sekundę, czyli 50 tysięcy zdjęć w czasie 8 godzin trwania badania). Uzyskane obrazy przekazywane są, za pośrednictwem fal radiowych, przez zestaw 8 anten przyklejonych na brzucha pacjenta, do rejestratora danych, który pacjent nosi na pasku zapiętym wokół pasa. Sygnały wysyłane przez kapsułkę umożliwiają także określenie jej przybliżonej pozycji w jamie brzusznej. Badanie trwa 8 godzin, ponieważ tyle wynosi żywotność baterii zasilających kapsułkę (ze względu na ograniczony czas pracy baterii zbadanie całej długości jelita cienkiego nie udaje się u około 1/3 badanych pacjentów). Po upływie tego czasu uzyskane dane są przekazywane z rejestratora do stacji komputerowej i specjalne oprogramowanie przetwarza je na obrazy wideo, które są następnie oglądane i analizowane przez lekarza. Kapsułka jest jednorazowa i po zakończeniu badania jest wydalana z organizmu w sposób naturalny.
Metoda uzyskała certyfikat amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration) w sierpniu 2001 roku. Badanie jest dobrze tolerowane przez pacjentów, można je bezpiecznie wykonywać u dorosłych i u dzieci w wieku powyżej 9-10 lat i może być przeprowadzone ambulatoryjnie.
Badanie z zastosowaniem kapsułki endoskopowej służy do obrazowania błony śluzowej jelita cienkiego i wykonuje się je przy podejrzeniu, że zmiany patologiczne mogą być zlokalizowane w tej części przewodu pokarmowego. Badanie nie zastępuje więc ani gastroskopii, ani kolonoskopii. Metoda nie pozwala także obecnie na pobieranie biopsji oraz na zastosowanie żadnej terapii endoskopowej.
Główne wskazania do badania to: przewlekłe krwawienie z przewodu pokarmowego i przewlekła niedokrwistość z niedoboru żelaza, gdy ich źródłem może być jelito cienkie oraz podejrzenie choroby Crohna jelita cienkiego. Metoda ta umożliwia także rozpoznawanie oraz nadzór nad pacjentami z wieloletnią chorobą trzewną (z powodu zwiększonego ryzyka chłoniaka i raka), diagnostykę zespołów polipowatości przewodu pokarmowego, guzów jelita cienkiego, uszkodzeń jatrogennych (po stosowaniu niesterydowych leków przeciwzapalnych, radioterapii).
Przeciwwskazania: zwężenie i niedrożność przewodu pokarmowego, przetoka, zaburzenia połykania i motoryki przewodu pokarmowego, stymulator serca, ciąża, przebyte operacje brzuszne, liczne lub duże uchyłki.
Głównym powikłaniem badania jest utknięcie kapsułki w przewodzie pokarmowym, które może wymagać interwencji chirurgicznej. Ryzyko to ocenia się na poniżej 1%, ale odsetek ten może być wyższy u pacjentów z choroba Crohna lub stosujących przewlekle niesterydowe leki przeciwzapalne (możliwość zwężeń). Prawidłowy wynik wcześniej wykonanego pasażu jelita cienkiego nie wyklucza możliwości utknięcia kapsułki. Nie stwierdzono jednak, aby kapsułka pozostająca w przewodzie pokarmowym w czasie obserwacji trwającej do 6 miesięcy powodowała objawy i wymagała pilnej interwencji. Brak wydalenia kapsułki można potwierdzić wykonując zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej, na którym urządzenie jest dobrze widoczne, o ile pozostaje nadal w przewodzie pokarmowym.
Odsetek pacjentów, u których na podstawie endoskopii kapsułkowej udaje się stwierdzić prawdopodobną przyczyną objawów, z powodu których prowadzona jest diagnostyka jest wysoki. Wynosi on 63% we wszystkich badanych patologiach jelita cienkiego łącznie, a w przypadku diagnostyki krwawienia z przewodu pokarmowego i rozpoznawaniu choroby Crohna odpowiednio 75% i 43-71%. Wykazano, że endoskopia kapsułkowa częściej niż enteroskopia pozwala wykryć przyczynę przewlekłego krwawienia z przewodu pokarmowego (odpowiednio 55-69% i 28-38%, różnice znamienne statystycznie). Źródłem krwawienia są najczęściej zmiany naczyniowe, owrzodzenia i guzy nowotworowe. Również porównania z badaniem radiologicznym wypadły na korzyść endoskopii kapsułkowej: w grupie pacjentów diagnozowanych z powodu podejrzenia krwawienia z przewodu pokarmowego badanie kapsułką wykazało istotne nieprawidłowości u 31% badanych, podczas gdy pasaż tylko u 5%; odpowiednie odsetki w przypadku diagnostyki choroby Crohna wynosiły 70% i 35% (różnice znamienne statystycznie). Metaanaliza 32 badań obejmujących łącznie 691 pacjentów wykazała, że odsetek pacjentów, u których udaje się stwierdzić zmiany będące prawdopodobną przyczyną diagnozowanych objawów to w przypadku badania kapsułką 71%, podczas gdy ten sam odsetek dla wszystkich innych metod diagnostycznych traktowanych łącznie (gastroskopia, kolonoskopia, pasaż, enteroskopia, tomografia komputerowa, angiografia) wynosi zaledwie 41%. Na tej podstawie w lipcu 2003 roku amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) uznała endoskopię kapsułkową za metodę z wyboru w diagnostyce patologii jelita cienkiego.
|